काही दिवसांपूर्वी *नाणे* विषयक चर्चा चाललेली , त्या संदर्भाने कॉपी पेस्ट पोस्ट...
👇🏼👇🏼👇🏼
शिवकाळाआधी, शिवकाळी आणि शिवकालोत्तर व्यवहारात असलेल्या चलनाचा शब्दकोष -
* अटका,अडका- सुपारी
* अधेला- अर्धा पैसा
* अधेली- अर्धा रुपया
* अर्दी- एक पै
* आगुदान- देवगिरिच्या यादवांचे सुवर्णाचे नाणे
* आसु- देवगिरीच्या यादवांचे एक चांदीचे नाणे
* उदानका- पैसा
* कपर्दक,कपर्दिका-कवडि
* कलदार- इंग्रजी शिक्क्याचा सूरत येथील रुपया
* कार्षापण- जुन्या काळातिल नाणे
* गबर- एक सोन्याचे नाणे
* गिनी- इंग्लंडमधील एक सोन्याचे नाणे
* गिन्नी- हिन्दूस्थानातील एक आणा किमतीचे नाणे
* घुला- पिवळसर रंगाची मोठी कवडि
* चकार, चकारा, चकारी- चवला, दोन आण्याचे नाणे
* चक्रम- दक्षिणेतिल एक सुवर्ण नाणे
* चवल,चवली- दोन आण्याचे नाणे
* चाम- सुवर्ण नाणे
* चाल- एक नाणे
* चौली-चवली
* दुणेली- एक आणे किमतीचे नाणे
* छदाम- पैश्याचा एक चारुर्थांश, दोन दमड्या,सहा दाम
* टाक- चांदीचा रुपया
* टाली- आठ आणे,अधेली
* टोली- पैश्याचा आठवा हिस्सा
* तांग- सोळा पयांचे एक चलन, आणेली
* ताट- पुतळी, अजमासे पांच रूपये किमतीचे सुवर्ण नाणे
* तांबली-तांब्याचे एक शुद्र नाणे
* तिवल- दीड आणा
* दुवल- एक आणा
* दुवली- आणेली
* तिरकी- एक पै, रुका
* तुरु- एक प्रकारचे नाणे
* दमडी- पैश्याच्या चौथ्या हिस्याचे किंवा दहा बारा कवड्यांच्या किमतीचे नाणे
* दाभोळीलारी- दाभोळ बंदर टांकसाळीत पडलेले आदिलशाही चांदीचे नाणे. याचा आकार स्त्रियांच्या हेअर पिनसारखा होता
* दाम- तांब्याचे नाणे
* दिडकी- एक पैसा, दीड दुगाणी नाणे
* दिरम, दिरिम- दोन आणे किमतीचे चांदीचे नाणे
* दुकंडा- दोन कवड्यांचे चलन
* दुगनी- तांब्याचे जुने नाणे
* दुगाणी- अर्धा पैसा
* दुदांडी- दोन समांतर रेषा असलेली पेशवाहि शिवराई
* दुकार- एक आणा
* दुडु- पैशाच्या एक चतुर्थांश किमतीचे नाणे
* दुवल- रुपयाचा सोळावा भाग
* दुवली- आणेली
* दोकडा- गुजराथमधील नाणे परिमाण
* धरण- सम्मुचयाने नऊ आणे, पाव होन
* नासरी- अर्धी दमडी
* निमति- अधेली, आठ आणे
* निष्क- एक सोन्याचे नाणे, चार रूपये कीमतीचे एक परिमाण
* पचकी- दमडीच्या किमतीचे एक तांब्याचे नाणे
* पताक- एक रुप्याचे नाणे
* पाई- पै
* पागोडा- मद्रासमधील सोन्याचे नाणे
* पाची- पांच रूपये किमतीचे सोन्याचे नाणे
* पार्दाव- पोर्तुगीज नाणे
* पावणा- पाव आणा
* पावला, पावली- रुपयाचा एक चतुर्थांश, चार आणे कीमतीचे नाणे
* पै- आण्याचा बारावा भाग
* पैसा- आण्याचा चौथा भाग, तांब्याचे एक नाणे
* पोवन- सावरिन नावाचे सोन्याचे नाणे
* पुतळी- हिन्दुस्ताणात चलनात असलेले प्राचीन ग्रीक रोमन नाणे
* फनम- दक्षिणेतिल चांदी किंवा सोने याचे एक लहान नाणे
* फसकी- फांसा असलेलि पुतळी
* फाटा, फांटा- रुपयाचा सोळावा भाग, आणा
* बेल- अर्धा आणा
* बोडी- वीस कवड्यांचे एक नाणे
* ब्याळ- अर्धा आणा
* मुयेद- अट्ठावीस रूपये किमतीचे एक नाणे
* मोहर- सोन्याचे एक तोळा वजनाचे नाणे
* म्वार- मोहर
* रयाल- एक चांदीचे नाणे
* रुका, रुक्का- आण्याचा बारावा भाग
* रुपया- सोळा आणे किमतिचे चांदीचे नाणे
* रुब- चार पै,
* रूबल- रूस देशातील दीड रुपया किमतिचे एक नाणे
* रेवती- अधेली, अर्धा रुपया
* रेस- आण्याच्या 25 वा व रुपयाचा 400 वा भाग, एक पोर्तुगीज नाणे
* लहारि, लारी, लाहरि, लाहारि- तिन आणे किमतिचे एक आदिलशाही चांदीचे स्त्रियांच्या हेयर अहमदी पीन सदृश्य नाणे
* लोही- मोहर, सोन्याचे नाणे
* शाईपैसा- शाही पैसा
* शिवराई- शिवरायांनी पाडलेली सोन्याची व तांब्याची नाणी
* शिवाई- शिवरायी होन
* शेटवाई, मोहर- सावकाराने पाडलेली मोहर
* शेणी- दूंडा, धबू पैसा
* सणी- सजगनी, ढबू पैसा, दोन पैसे
* सन्या- अर्धा आणा
* सप्तगनि, सप्तगाणी- दुंडा पैसा
* सकरीन- आठ आणे किमतिचे आणे
* ससगणी, ससगाणी- सजगनी
* सापिका- दीड रुका किमतिचे तांब्याचे नाणे
* होन- सोन्याचे साधारण 3 1/2 किमतीचे नाणे
* अलिबागी- आंग्रे यांचा रुपया
* अश्रफी- एक सोन्याचे नाणे, मोहर, झेराफिन या पोर्तुगीज शब्दाचा अपभ्रंश
* अहमदी- टीपुचा सोन्याचा होन
* इभ्रामी- इब्राहीम आदिलशहाचा होन
* एकेरी- दक्षिणेकडील होन
* कची ठेली- तडे गेलेला, तुटका , पुसट रुपया
* कंठीरुपया- नीळकंठी रुपया
* कलेकरी- कलदार रुपया
* कामील- एक होन प्रकार
* कावेरीपाक- एक होन प्रकार
* खुर्दा- मोड
* खुळा पैसा- दक्षिनेतील तांब्याचे नाणे, 700=1 रुपया
* गंजीकोट- गंजीकोट येथील चलन
* गंभार, गंभर- एक सोन्याचे नाणे
* चतरसिंगी रुपया- पुणे येथील चतुश्रुंगी रुपया
* अटीचा रुपया- आटविन्यास योग्य खराब झालेला रुपया
* अदवानी- होन प्रकार
* इटावप्रत- इटावा येथील रुपया
* जडमोल- होन प्रकार
* जमसिरि, जमसेरी, जमखंडि- होन प्रकार
* जहाजानी पंचमेळ रूपये- रूपयाचा प्रकार
* जुनथर- जुने चलनातील नाणे
* जुल्फकारी, झुल्पकारी- हैद्राबादचा रुपया. यावर तरवार चिन्ह असते
* जैफ- पुसट, गुळगुळीत झालेली किंवा कातरलेली नाणी. ही पोत्यास किंवा सरकारी तिजोरित भरण्यास अयोग्य
संकलन- आप्पा परब
संदर्भ- हुजूरबाजार